Το Ψηφιακό Μουσείο της Ακαδημίας Πλάτωνος

​Το Ψηφιακό Μουσείο της Ακαδημίας Πλάτωνος βρίσκεται στην Αθήνα εντός του αρχαιολογικού χώρου της Ακαδημίας Πλάτωνος στο μικρό πάρκο που περιβάλλεται από τις οδούς Μοναστηρίου, Τηλεφανούς, Κρέοντος και Πλάτωνα.
Το Ψηφιακό Μουσείο της Ακαδημίας Πλάτωνος τοποθετεί μια παγκοσμίως γνωστή ιστορία στο χώρο όπου εκτυλίχθηκε: ζωντανεύει τον μεγάλο φιλόσοφο Πλάτωνα στον τόπο που ίδρυσε τη σχολή του και δημιούργησε τα έργα του, κληρονομιά όλης της ανθρωπότητας. Το μουσείο είναι τμήμα του ευρύτερου προγράμματος "Ακαδημία Πλάτωνος: Οι δρόμοι της γνώσης", που σκοπό έχει να συνδέσει το πνεύμα και την σημασία της πλατωνικής Ακαδημίας με το σήμερα.

Το κτίριο φιλοξενείται εντός χαρακτηρισμένου αρχαιολογικού χώρου σε ένα άλσος με πυκνή σχετικά βλάστηση. Βρίσκεται ανάμεσα σε μια διαμορφωμένη πλατεία και το αρχαιολογικό πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνος. Εννοιολογικά, το μουσείο και το παρακείμενο αρχαιολογικό πάρκο λειτουργούν συμπληρωματικά, καθώς το ένα ερμηνεύει το άλλο ενδυναμώνοντας την εμπειρία της επίσκεψης.
Το κτίριο έχει μια διακριτή αλλά διακριτική παρουσία, όσον αφορά τη μορφή, τα υλικά και το χρώμα, με αναφορές στο ευρύτερο φυσικό και οικιστικό περιβάλλον. Σχεδιάστηκε έτσι ώστε να μην υπάρχει ανάγκη περίφραξης. Η προέκταση της Μοναστηρίου, της κύριας οδού πρόσβασης στο μουσείο, αποτελεί το νοητό άξονα χωροθέτησής του. Η τοποθέτηση στο οικόπεδο έγινε βάσει της απόφασης των μελετητών να μην κοπούν δένδρα.

Στόχος τόσο της αρχιτεκτονικής όσο και της μουσειολογικής μελέτης είναι το κτίριο να συμμετέχει στην εμπειρία που καλεί τον επισκέπτη να ζήσει: μια πορεία προς τη γνώση μέσα από μια διαδρομή προς το φωτεινό άκρο του κτιρίου, καθώς το φως συμβολίζει κατά τον Πλάτωνα το υπέρτατο αγαθό.
Ο κύριος όγκος του κτιρίου ομοιάζει με ένα μακρόστενο "κουτί", μια κατασκευή που ανοίγει, χρησιμοποιείται και ξανακλείνει. Τα μοναδικά ανοίγματα καταλαμβάνουν την επιφάνεια των στενών πλευρών (δηλαδή της εισόδου και της εξόδου), σηματοδοτώντας μια ευθεία πορεία προς το φως. Ανακλινόμενα στέγαστρα μπροστά από τις στενές πλευρές ασφαλίζουν το μουσείο τις ώρες που δεν λειτουργεί. Στον κύριο όγκο "εισχωρεί" ένας μικρός δευτερεύον όγκος διαφορετικού μεγέθους, ύψους και εξωτερικής επένδυσης.

Η όλη κατασκευή είναι μεταλλική και αναλύεται σε επιμέρους τμήματα, πολλαπλάσια λειτουργικού κατασκευαστικού κανάβου, ενώ εδράζεται σε βάση από οπλισμένο σκυρόδεμα. Ο κύριος όγκος του κτιρίου επενδύεται εξωτερικά με τραπεζοειδή λαμαρίνα σε φύλλα προδιαγεγραμμένων διαστάσεων, που τοποθετούνται με τις αυλακώσεις τους κάθετα και οριζόντια ανάμεσα σε μεταλλικούς εμφανείς οδηγούς. Η επένδυση του μικρότερου όγκου  γίνεται από επίπεδη λαμαρίνα με σκοτίες. Η χρωματική επιλογή της κατασκευής κινείται στις αποχρώσεις του πράσινου της ελιάς με στόχο να εντάσσεται στο περιβάλλον.

Εσωτερικά, οι τοίχοι, το δάπεδο και η οροφή επενδύονται με ξύλο κόντρα πλακέ διαφορετικού πάχους και επεξεργασίας. Ο φωτισμός είναι γενικός και γίνεται από ένα σύνολο λαμπτήρων οροφής που στηρίζονται σε μεταλλικές σωληνώσεις. Φυσικά εκθέματα, βάσεις και εξοπλισμός κατασκευάζονται από ξύλο και μέταλλο, με συνέπεια στην αρχιτεκτονική ιδέα για την χρήση δύο βασικών υλικών. Τέλος, με ξύλο επενδύονται και όλες οι εξωτερικές διαμορφώσεις του μουσείου, λειτουργώντας σαν προέκταση του εσωτερικού.
Εκθεσιακές λειτουργίες δεν φιλοξενούνται αποκλειστικά εντός του κτιρίου: η μουσειακή αφήγηση ξεκινάει από την εξωτερική όψη του κτιρίου, με μια διαδρομή κατά την οποία ο χρόνος κυλάει προς τα πίσω και ο επισκέπτης προετοιμάζεται να γνωρίσει τον Πλάτωνα.

Στην πρώτη αίθουσα παρουσιάζεται ο φιλόσοφος ως ιστορικό πρόσωπο και ο αρχαιολογικός χώρος της Ακαδημίας. Η δεύτερη αίθουσα αφιερώνεται στο έργο και τις μεθόδους του Πλάτωνα. Σε ένα μικρό αμφιθέατρο οπτικοποιούνται διάλογοι από το πλατωνικό έργο, ενώ σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο ο επισκέπτης παίρνει τον ρόλο του δεσμώτη στην περίφημη "Αλληγορία του Σπηλαίου". Η τρίτη αίθουσα πραγματεύεται τους τρόπους που η ανθρωπότητα κληρονόμησε, "βίωσε" και μελέτησε τη σκέψη του φιλοσόφου. Η έκθεση καταλήγει στη σημερινή γειτονιά. Η διαμόρφωση στην έξοδο του μουσείου προδιαθέτει για διάλογο και αναζήτηση.
Η έκθεση δεν έχει χαρακτήρα διδακτικό, αλλά καλεί τον επισκέπτη να είναι "ενεργός" απέναντι στην πληροφορία που κρύβεται στα ψηφιακά εκθέματα. Ο κατάλληλος αρχιτεκτονικός σχεδιασμός δημιουργεί εμπειρίες χώρου, δηλαδή περιβάλλοντα, στα οποία οι επισκέπτες προσλαμβάνουν πληροφορίες με όλες τις αισθήσεις.